Dijital dünyada karşılaşılan "dark patterns" yani karanlık desenler, kullanıcıları yanıltmak ve istenmeyen eylemlere yöneltmek için tasarlanmış psikolojik tuzaklardır. Bu tuzaklar genellikle web sitelerinde, mobil uygulamalarda ve diğer dijital platformlarda karşımıza çıkmaktadır.
Bu tuzaklar arasında yaygın olarak gösterilen örnekler arasında sahte acil durum bildirimleri, gizli maliyetlerin saklanması, zorunlu onay kutucukları ve sürekli aboneliklere yönlendirme gibi teknikler bulunmaktadır. Kullanıcıların bilinçsizce ve istemedikleri eylemleri gerçekleştirmelerine neden olabilecek bu tuzaklar hem etik açıdan sorgulanabilir hem de kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyebilir.
Dark patterns'in yaygınlaşmasıyla birlikte bu tuzaklara karşı farkındalık oluşturmak ve kullanıcıları korumak için çeşitli kampanyalar ve yasal düzenlemeler gündeme gelmektedir. Tüketici haklarını korumak amacıyla alınacak önlemlerle birlikte, şirketlerin de daha şeffaf ve dürüst bir kullanıcı deneyimi sunmaları gerekliliği vurgulanmaktadır.
Dark patterns'in ortaya çıkmasının temel nedenleri arasında kar amacı güden şirketlerin kullanıcıları manipüle etme çabaları, rekabetin kızışması ve dijital pazarlama stratejilerindeki agresif yaklaşımlar gösterilmektedir. Bu tuzaklardan korunmak için kullanıcıların dikkatli olması, şüpheci olmaları ve bilinçli tercihler yapmaları gerekmektedir.